Rahim İçi Polip ve Küretaj Nedir? Belirtiler, Tanı, Tedavi ve Gebelik Şansı

Rahim içi polipler adet düzensizliği, lekelenme ve kısırlık gibi sorunlara neden olabilir. Bu yazıda polip ve küretaj işlemi detaylı şekilde ele alınmaktadır.

1. Rahim İçi Polip Nedir?

Endometrial polip, rahim içini döşeyen endometrium tabakasından gelişen, genellikle iyi huylu (benign) dokulardır. Saplı veya geniş tabanlı olabilen bu yapılar, rahim iç boşluğuna doğru uzanabilir ve tekil ya da çok sayıda olabilir.

Çoğu rahim içi polip, iyi huyludur ve kansere dönüşme riski düşüktür. Ancak bazı durumlarda, özellikle menopoz sonrası dönemde saptanan poliplerde, atipik hücre değişimleri ya da endometrial hiperplazi gibi öncü lezyonlara eşlik edebilir. Bu nedenle her polip detaylı değerlendirme gerektirir.

Polipler genellikle 35 yaş üstü kadınlarda daha sık görülür. Menopoz öncesi ve menopoz sonrası kadınlarda saptanma olasılığı artarken, genç yaş grubunda daha nadirdir. Ancak doğurganlık çağındaki kadınlarda da polip, adet düzensizliği ya da gebelikle ilgili sorunların nedeni olabilir.

2. Rahim İçi Polip Belirtileri Nelerdir?

Rahim içi polipler bazen hiçbir belirti vermezken, çoğu zaman aşağıdaki şikayetlerle kendini gösterebilir:

• Düzensiz adet kanamaları: Adet döngüsünün normalden daha sık ya da daha uzun sürmesi.
• Adet dışı lekelenmeler: Özellikle cinsel ilişki sonrası ya da döngü ortasında görülen ara kanamalar.
• Kısırlıkla ilişkisi: Polipler rahim iç boşluğunu bozarak embriyonun tutunmasını engelleyebilir veya düşük riskini artırabilir.
• Menopoz sonrası kanamalar: Menopoz sonrası dönemde görülen her türlü vajinal kanama, endometrial polip gibi patolojilerin araştırılmasını gerektirir.

Bu belirtiler, başka rahim içi durumlarla da karışabileceği için, doğru tanı konması açısından uzman değerlendirmesi önemlidir.

3. Tanı Nasıl Konur?

Rahim içi poliplerin tanısında birden fazla görüntüleme ve değerlendirme yöntemi kullanılabilir:

• Ultrasonografi (TVUSG): Vajinal yolla yapılan transvajinal ultrason, rahim içindeki polipleri saptamada temel tarama yöntemidir. Polipler genellikle endometrial kalınlıkta artış veya rahim içinde düzgün sınırlı oluşumlar olarak izlenir.
• Salin İnfüzyon Sonografi (SIS): Rahim iç boşluğuna steril sıvı verilerek yapılan ultrasonografidir. Poliplerin rahim duvarından ayrışarak içeriye doğru uzanan yapılar şeklinde görünmesini sağlar. Tanı doğruluğunu artırır.
• Histeroskopi: Rahim içine optik bir kamera ile doğrudan bakmayı sağlayan tanı ve tedavi aracıdır. Histeroskopi ile polipin varlığı kesinleştirilebilir ve aynı seansta çıkarılması mümkün olabilir.

4. Rahim İçi Polip Nasıl Tedavi Edilir?

Poliplerin tedavi yaklaşımı, boyutuna, sayısına, hastanın şikayetlerine ve menopoz durumuna göre değişkenlik gösterir:

• Takip (İzlem): Küçük boyutlu ve belirti vermeyen polipler, özellikle doğurganlık döneminde olan veya hamile kalmayı planlamayan hastalarda düzenli takip altında izlenebilir. Ancak takibin düzenli yapılması önemlidir.
• Polip Alımı: Adet düzensizliği, kısırlık, menopoz sonrası kanama gibi belirti veren ya da büyük boyutlu poliplerde tedavi gerekir. En sık tercih edilen yöntem histeroskopik polipektomidir. Bu yöntemle polip doğrudan görüntülenir ve güvenle çıkarılır. Elde edilen doku patolojik incelemeye gönderilir.

5. Küretaj (Dilatasyon ve Küretaj – D&C) Nedir?

Küretaj, tıbbi adıyla Dilatasyon ve Küretaj (D&C), rahim içinden doku alınması veya temizlenmesi amacıyla yapılan kısa süreli bir cerrahi işlemdir. “Dilatasyon”, rahim ağzının (serviks) genişletilmesi, “küretaj” ise rahim iç tabakasının özel aletlerle kazınarak örneklenmesini veya boşaltılmasını ifade eder.

Bu işlem genellikle kısa sürer ve hastanede yatış gerektirmez. Lokal ya da genel anestezi altında yapılabilir. Hastanın durumu, yapılacak işlemin kapsamı ve hekim tercihine göre değişiklik gösterebilir.

Küretajın Amacı Nedir?

Küretaj, hem tanı koymak hem de tedavi etmek amacıyla uygulanabilir:

• Tanısal Küretaj:
  Rahim içindeki hücre veya dokuların neden değiştiğini anlamak için örnek alınır. Özellikle adet düzensizlikleri, menopoz sonrası kanamalar veya kalınlaşma şüphesi gibi durumlarda tercih edilir.
• Tedavi Amaçlı Küretaj:
  Rahim içindeki istenmeyen dokuların (örneğin plasenta kalıntısı, düşük sonrası doku, polip parçaları) temizlenmesi amacıyla yapılır. Bu sayede kanama kontrol altına alınabilir ve enfeksiyon riski önlenebilir.

6. Polip Alımı İçin Neden Küretaj Yapılır?

Rahim içi polipler söz konusu olduğunda, küretaj genellikle hem tanı hem de tedavi sürecinde yer alan temel bir işlemdir.

Polipin Tamamen Çıkarılması

Polipler, rahim iç yüzeyine tutunmuş dokulardır ve bu yapılar bazen adet düzensizliği, kısırlık veya kanama gibi şikayetlere neden olabilir. Küretaj işlemi sırasında rahim ağzı genişletilerek bu yapılar rahim boşluğundan kazınarak çıkarılır.

Alınan Dokunun Patolojiye Gönderilmesi

Çıkarılan polip dokusu, mutlaka patolojik inceleme için laboratuvara gönderilir. Bu sayede polipin iyi huylu mu, yoksa atipik hücreler içerip içermediği anlaşılır. Bu inceleme, özellikle menopoz sonrası poliplerde büyük önem taşır.

Gerekirse Histeroskopi Eşliğinde Yapılması

Bazı durumlarda, polipin yeri ve büyüklüğüne göre, klasik küretaj yetersiz kalabilir. Bu gibi durumlarda histeroskopi eşliğinde küretaj yapılması tercih edilir. Histeroskopi sayesinde doktor rahim içine doğrudan bakarak polipi görsel olarak saptar ve eksiksiz şekilde çıkarır. Bu hem başarı oranını artırır hem de tekrarlama riskini azaltır.

7. Küretaj İşlemi Nasıl Yapılır?

Küretaj işlemi, genellikle kısa süreli, düşük riskli ve iyi tolere edilen bir cerrahi uygulamadır. İşlem sırasındaki konfor ve güvenlik açısından aşağıdaki unsurlar önemlidir:

Anestezi Gerektirir mi?

Küretaj işlemi çoğunlukla hafif sedasyon veya genel anestezi altında yapılır. Anestezi türü, hastanın tıbbi durumu, ağrı eşiği ve işlem süresine göre belirlenir. Bazı durumlarda lokal anestezi ile de uygulanabilir.

Ne Kadar Sürer?

İşlem süresi ortalama 10–20 dakika civarındadır. Hazırlık süreciyle birlikte toplam süre biraz daha uzayabilir.

Ayaktan mı, Hastanede Yatış Gerekir mi?

Küretaj işlemi çoğunlukla ayaktan uygulanır. Yani hasta işlemden birkaç saat sonra taburcu edilir. Nadir durumlarda – komplikasyon riski varsa veya ek cerrahi planlanıyorsa – kısa süreli hastanede kalış gerekebilir.

8. Küretaj Sonrası İyileşme Süreci

İşlem sonrası iyileşme genellikle hızlı ve sorunsuzdur. Ancak bazı belirtiler normal kabul edilirken, dikkat edilmesi gereken durumlar da olabilir.

Ağrı, Kanama ve Beklenen Belirtiler

• Hafif adet benzeri kramp tarzında ağrılar normaldir ve birkaç gün sürebilir. Gerekirse basit ağrı kesiciler kullanılabilir.
• Leke tarzında ya da hafif kanama 7–10 gün sürebilir.
• Bu süre içinde ped kullanımı önerilir; tampon kullanılmamalıdır.

Nelere Dikkat Edilmelidir?

• İlk 1-2 gün dinlenmek faydalıdır.
• Ağrı ya da kanama beklenenden fazla olursa, mutlaka hekime başvurulmalıdır.
• Ateş, kötü kokulu akıntı, şiddetli ağrı gibi bulgular enfeksiyon belirtisi olabilir.

Cinsel İlişki, Banyo ve Hijyen Önerileri

• İşlem sonrası ortalama 7–10 gün süreyle cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır.
• Vajinal duş yapılmamalı, sadece dış temizlikle yetinilmelidir.
• Küvet banyosu yerine ılık duş tercih edilmelidir.
• Enfeksiyon riskini azaltmak için hijyene dikkat edilmelidir.

9. Küretajın Olası Riskleri ve Komplikasyonları

Her cerrahi işlemde olduğu gibi küretajda da nadir de olsa bazı komplikasyonlar gelişebilir. Bu riskler genellikle düşük olasılıkla görülür ve uygun müdahale ile kontrol altına alınabilir.

Rahim Perforasyonu

Küret sırasında cerrahi aletle rahim duvarında küçük bir delik (perforasyon) oluşabilir. Genellikle kendiliğinden iyileşir. Nadir durumlarda ek müdahale gerekebilir.

Enfeksiyon

Özellikle hijyen kurallarına uyulmadığında veya altta yatan enfeksiyon riski varsa, işlem sonrası rahim içi enfeksiyon gelişebilir. Bu durum ateş, kötü kokulu akıntı ve kasık ağrısı ile kendini gösterebilir.

Asherman Sendromu (Rahim İçi Yapışıklıklar)

Çok nadir görülen ancak önemli bir komplikasyondur. Rahim içi tabakanın zarar görmesi sonucu nedbe dokusu ve yapışıklıklar oluşabilir. Bu durum adet düzensizliği, adet görememe veya kısırlık ile sonuçlanabilir. Gerekirse histeroskopik cerrahi ile yapışıklıklar açılır.

Diğer Nadir Riskler

• Servikal yaralanma (rahim ağzı yırtılması)
• Aşırı kanama
• Anesteziye bağlı reaksiyonlar

Tüm bu komplikasyonlar, deneyimli bir uzman hekim tarafından uygulanan işlemde oldukça nadirdir. Her zaman öncelik hastanın güvenliğidir.

10. Polip ve Küretaj Sonrası Gebelik Şansı

Rahim içi polipler, özellikle gebelik planlayan kadınlarda önem taşır çünkü rahim iç boşluğunu bozarak embriyonun tutunmasını engelleyebilir veya düşük riskini artırabilir.

Polip Alımı Sonrası Gebelik İhtimali Artar mı?

Evet, yapılan birçok çalışmada rahim içi poliplerin histeroskopik olarak alınmasının ardından gebelik şansının belirgin şekilde arttığı gösterilmiştir. Özellikle açıklanamayan kısırlık yaşayan ya da tüp bebek planlaması öncesinde polip saptanan kadınlarda, polipin alınması gebeliğe giden yolu kolaylaştırır.

Ayrıca, polipin varlığı nedeniyle rahim iç dokusu iltihaplı ya da uygunsuz hale gelmiş olabilir. Bu durum düzeltildiğinde embriyonun rahim içine tutunma ihtimali artar.

Ne Zaman Gebe Kalınabilir?

Küretaj sonrası rahim içi dokunun tamamen iyileşmesi genellikle 1 adet döngüsü kadar sürer. Ancak hekiminiz özel bir durum belirtmediyse, işlemden 4–6 hafta sonra gebelik planlamasına başlanabilir.
Tüp bebek tedavisi düşünen çiftlerde, işlem sonrası en az bir ay beklemek ve rahim iç zarının uygun kalınlığa ulaştığını görmek faydalıdır.

11. Sonuç: Hekim Değerlendirmesi Neden Önemlidir?

Rahim içi polipler ve küretaj işlemi, doğru değerlendirme ve zamanlamayla oldukça faydalı sonuçlar verir. Ancak her hastada aynı yaklaşım geçerli değildir.

Her Polip Alınmalı mı?

Hayır. Küçük, şikayet yaratmayan ve menopoz öncesi dönemde saptanan polipler bazen sadece takip edilebilir. Ancak kanama düzensizliği, menopoz sonrası kanama ya da kısırlık gibi sorunlar varsa, polipin çıkarılması önerilir.

Tekrarlama Riski Var mı?

Evet, polipler nadiren de olsa tekrar oluşabilir. Özellikle hormonal dengesizlik, östrojen fazlalığı veya kronik rahim içi iltihap gibi durumlar varsa, tekrarlama ihtimali artar. Bu nedenle düzenli jinekolojik kontroller önemlidir.

Uzman Jinekolog Değerlendirmesi Neden Belirleyici?

Çünkü her polip, her hastada aynı etkiyi yaratmaz. Bazı durumlarda küretaj yeterli olurken, bazen histeroskopi ile doğrudan müdahale gerekebilir. Aynı zamanda alınan dokunun patolojik incelemesi de hekiminiz tarafından değerlendirilerek gerekirse ileri tetkikler planlanır.

Sonuç olarak, rahim içi poliplerin erken tanısı ve uygun şekilde yönetilmesi, hem sağlıklı adet düzeni hem de doğurganlık açısından büyük önem taşır. Bu nedenle bu konuda uzman bir jinekoloğun yönlendirmesiyle hareket etmek, hem gereksiz işlemlerden kaçınmayı hem de doğru zamanda doğru müdahaleyi sağlar.