Menopoz Sonrası Vajinal Kanama
Menopoz sonrası vajinal kanama, çoğu zaman iyi huylu nedenlere bağlı olsa da bazı durumlarda ciddi hastalıkların habercisi olabilir. Bu yazıda olası nedenler, tanı yöntemleri ve tedavi seçenekleri açıklanır.
Menopoz Sonrası Vajinal Kanama (Postmenopozal Kanama): Nedenleri, Tanı Süreci ve Tedavi Yaklaşımları
Menopoz sonrası dönemde, yani bir yıl boyunca hiç adet görülmemesinin ardından gelişen her türlü vajinal kanama, mutlaka araştırılması gereken bir durumdur. Her kanama kanser anlamına gelmez; ancak bazı olguların ciddi hastalıkların ilk belirtisi olabileceği unutulmamalıdır.
Menopoz Sonrası Vajinal Kanamanın Yaygın Nedenleri
1. Polipler:
Polipler, rahim iç tabakası (endometrium) veya rahim ağzı (serviks) kanalında oluşan iyi huylu (benign) büyümelerdir. Genellikle küçük ve yumuşak yapılardır. Menopoz sonrası kadınlarda polipler, özellikle cinsel ilişki sonrası ortaya çıkan lekelenme tarzında kanamalara neden olabilir. Bazı polipler büyüyerek daha fazla rahatsızlık verebilir ve kanama miktarı artabilir.
2. Endometrial Atrofi:
Düşen östrojen düzeylerine bağlı olarak rahim iç tabakasının incelmesiyle oluşur. İncelen endometriumun hassasiyeti artar ve bu durum zaman zaman anormal, lekelenme tarzında kanamalara yol açabilir. Atrofik vajinitis (vajinal dokunun kuruması ve incelmesi) de bu kanamalara eşlik edebilir.
3. Endometrial Hiperplazi:
Rahim iç zarının, östrojen fazlalığı ve progesteron eksikliği sonucu kalınlaşmasıdır. Bu durum doğrudan kansere dönüşmeyebilir; ancak özellikle atipili hiperplazi dediğimiz alt tiplerde, ilerleyen yıllarda endometrial kanser gelişme riski yüksektir. Bu nedenle erken tanı ve düzenli izlem önemlidir.
4. Endometrial Kanser:
Rahim iç zarı kanseri, menopoz sonrası kadınlarda en sık görülen jinekolojik kanserlerden biridir. Postmenopozal kanamanın en önemli nedenlerinden biri olarak kabul edilir. Kanama genellikle ağrısızdır. Erken evrede teşhis edilen vakalarda tedavi başarı oranı yüksektir.
5. Diğer Nedenler:
- Hormonal tedaviler (özellikle düzensiz östrojen kullanımı)
- Vajinal enfeksiyonlar veya servisit
- Serviks veya vajina kanserleri
- Bazı antikoagülan ilaçlar (kan sulandırıcılar)
- Travmatik nedenler (vajinal kuruluk nedeniyle oluşan mikrotravmalar)
Menopoz Sonrası Vajinal Kanama Nasıl Teşhis Edilir?
1. Jinekolojik Muayene:
Kanamanın kaynağını belirlemek için ilk basamak fiziki muayenedir. Spekulum yardımıyla serviks ve vajen incelenir.
2. Transvajinal Ultrasonografi (TVUS):
Rahim içi dokunun kalınlığı ölçülür. Endometriumun 4 mm’nin üzerinde olması durumunda ileri incelemeler gerekebilir.
3. Salin İnfüzyon Sonografi (SIS):
Rahim içine steril sıvı verilerek endometriumun detaylı görüntülenmesi sağlanır. Polip veya myom gibi yapılar bu sayede daha net görüntülenebilir.
4. Histeroskopi:
Küçük bir kamera sistemi ile rahim içi doğrudan gözlemlenir. Şüpheli alanlardan doğrudan biyopsi alınabilir. Polip veya hiperplazi tanısında altın standarttır.
5. Endometrial Biyopsi:
İnce bir kanül yardımıyla rahim içinden örnek alınır. Patolojik inceleme, kanamanın nedenini netleştirmek açısından kritik önemdedir.
6. Dilatasyon ve Küretaj (D&C):
Biyopsi ile yeterli örnek alınamazsa veya daha kapsamlı doku incelenmesi gerekiyorsa, bu işlem uygulanabilir.
Menopoz Sonrası Vajinal Kanamanın Tedavisi
Tedavi, altta yatan nedene göre planlanır:
- Polipler: Histeroskopik yöntemle veya cerrahi müdahale ile çıkarılır. Genellikle iyi huyludur, ancak patoloji ile mutlaka doğrulanmalıdır.
- Endometrial Atrofi: Vajinal östrojen kremleri, tabletleri veya vajinal halkalar ile tedavi edilebilir. Vajinal dokunun nemlenmesi ve kalınlaşması sağlanarak kanamalar kontrol altına alınır.
- Endometrial Hiperplazi:
- Atipisiz hiperplazi: Progestin tedavisi verilebilir (oral, intrauterin RİA veya enjeksiyon).
- Atipili hiperplazi: Yüksek risk nedeniyle bazı durumlarda rahmin cerrahi olarak alınması önerilebilir.
- Endometrial Kanser: Evresine göre cerrahi, radyoterapi ve/veya kemoterapi uygulanabilir. Erken evrede tespit edilen kanserler genellikle rahmin alınması (histerektomi) ile tedavi edilir.
Ne Zaman Hekime Başvurmalı?
Menopoz sonrası herhangi bir vajinal kanama fark edildiğinde – ister damla tarzında, ister yoğun – zaman kaybetmeden kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurulmalıdır. Unutulmamalıdır ki, bu tür kanamalar genellikle iyi huylu nedenlerle oluşsa da, erken teşhis edilen kanser türleri tedavi şansını önemli ölçüde artırır.