Rahim Ağzı Kanseri Taraması: Kimler Yaptırmalı, Hangi Testler Uygulanır?

Rahim ağzı kanseri, düzenli tarama testleri ile önlenebilir bir hastalıktır. Pap smear, HPV testi ve yaşa göre önerilen tarama sıklıkları bu yazıda açıklanıyor.

Rahim ağzı kanseri nasıl oluşur?

Rahim ağzı (serviks) vajinanın üst kısmında yer alır. Kanser, serviks hücreleri anormal hale geldiğinde ve zamanla kontrolsüz bir şekilde büyüdüğünde meydana gelir. Kanser hücreleri serviks dokusuna daha derinlere invazyon yapar. İlerlemiş vakalarda, kanser hücreleri vücudun diğer organlarına yayılabilir.

Rahim Ağzı Kanseri Taraması nedir?

Rahim ağzı kanseri taraması, kanserle sonuçlanabilecek serviks hücrelerindeki değişiklikleri bulmak için kullanılır. Rahim ağzı kanseri taraması hayat kurtarır. Son 30 yılda Amerika Birleşik Devletleri'nde rahim ağzı kanseri  vakaları ve ölümler yarı yarıya azalmıştır. Bu durum, kadınların düzenli olarak rahim ağzı kanseri taraması yaptırmalarının sonucudur.

Rahim ağzı kanseri taraması yöntemleri nelerdir?

1. Rahim ağzı Pap (Papanikolaou) test (Pap Smear): Pap testinde, anormal hücreler aramaktadır.
2. İnsan papillomavirüsü (HPV) adı verilen virüs testi: HPV testi, rahim ağzı kanseri ile bağlantılı HPV türlerini arar.

Tarama her iki yöntemin beraber uygulanması ile de yapılabilir. 

Rahim ağzı kanseri taraması testleri (PAP Smear ve HPV test) nasıl yapılır?

Her iki testte de hasta, muayene Jinekolojik muayene masasına sırt üstü yatar ve dizlerini bükerek topuklarını ayak desteklerine yerleştirir. Bu pozisyon, hekimin rahim ağzını daha iyi görebilmesini sağlar.

Vajinaya spekulum adı verilen bir alet yerleştirir. Bu alet, vajinanın duvarlarını açarak rahim ağzını görünür hale getirir. Spekulumun yerleştirilmesi sırasında hafif bir baskı hissedilebilir. Rahim ağzından hücre örneği almak için yumuşak bir fırça veya spatula kullanır. Bu işlem genellikle birkaç saniye sürer ve çoğu kadın için acı verici değildir; bazıları hafif bir rahatsızlık hissedebilir. Test tamamlandıktan sonra spekulum çıkarılır ve hasta birkaç dakika dinlenebilir.

Alınan hücreler genellikle özel bir sıvıya konulur ve laboratuvara test için gönderilir. Burada, hücrelerin mikroskop altında incelenmesiyle anormallikler veya kanser belirtileri araştırılır.

Kimler rahim ağzı kanseri taraması yaptırmalıdır?

Amerikan Obstetri ve Jinekoloji Derneğine göre:

1. Eğer 21 yaşından küçükseniz: Tarama yapmanıza gerek yoktur.
2. Eğer 21-29 yaş arasındaysanız: Her 3 yılda bir yalnızca Pap Smear testi önerilir. 25-29 yaş arası kadınlar için HPV testi yapılması da düşünülebilir.
3. Eğer 30-65 yaş arasındaysanız: Aşağıdaki üç seçenekten birini seçebilirsiniz:
   • Her 5 yılda bir Pap Smear testi ve HPV testi (eş zamanlı test)
   • Her 3 yılda bir yalnızca Pap Smear testi
   • Her 5 yılda bir yalnızca HPV testi
4. Eğer 65 yaşında veya daha büyük iseniz: Eğer rahim ağzında hücresel değişiklik geçmişiniz yoksa ve son 10 yıl içinde ardışık olarak üç negatif Pap Smear testi sonucu, iki negatif HPV testi sonucu veya iki negatif eş zamanlı test sonucu almışsanız, tarama yapmanıza gerek yoktur. En son testin son 3 veya 5 yıl içinde yapılmış olması gerekmektedir.

21 yaşından önce neden rahim ağzı kanseri taraması önerilmez?

Bu yaş grubunda rahim ağzı kanseri son derece nadirdir. Servikal kanser vakalarının binde biri genç kadınlarda (15-19 yaş) görülmektedir. Çoğu kadın cinsel ilişkiye başladıktan kısa süre sonra HPV ile enfekte olur; bu enfeksiyonlar genellikle kendiliğinden kaybolur ve serviks hücrelerinde herhangi bir değişikliğe neden olmaz. Değişiklik olursa bile, hücreler neredeyse her zaman normale döner. Araştırmalar bu yaş grubunda yapılan rahim ağzı kanseri taramasının kansere karşı oranı azaltmadığını ve gereksiz tedavilere yol açabileceğini göstermektedir.

Rahim ağzı kanseri tarama sonuçlarının doğruluğu nedir?

Her laboratuvar testinde olduğu gibi rahim ağzı kanseri tarama sonuçları her zaman doğru değildir; bazen normal olan hücrelerde anormal sonuç gösterilebilir ki buna yanlış pozitif sonuç denir; ayrıca servikste mevcut olan anormal hücreleri tespit edemeyebilir ki buna yanlış negatif sonuç denir.

Yanlış sonuçlara yol açabilecek birçok faktör vardır:

• Örnek gerekenden az hücre içerebilir.
• İncelenecek kadar, yeterli sayıda anormal hücre olmayabilir.
• Bir enfeksiyon ya da kan hücresi, anormal hücreleri gizleyebilir.
• Vajinal duş, vajinal ilaçlar anormal hücrelerin yıkanmasına ya da seyreltilmesine neden olabilir.

Yanlış sonuçları önlemeye yardımcı olmak için teste girmeden önce 24 saat boyunca vajinal duş ve cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır. Ayrıca vajinal ilaç ya da tampon kullanılmamalıdır. Adet döneminde tarama yapılmaz.

Rahim ağzı kanserinden nasıl korunabilir?

HPV aşısı, en yaygın olarak kansere neden olan HPV enfeksiyonlarına karşı koruma sağlamanın önemli bir yoludur.

HPV aşısı yaptırıldıktan sonra taramalara devam etmek gerekir mi?

Evet. HPV aşısı kansere neden olabilecek tüm HPV türlerine karşı koruma sağlamaz. Bu nedenle HPV aşısı olan kadınların da yaş gruplarına uygun olarak servikal kanser tarama önerilerine uymaları gerekmektedir.

Rahim alındıktan sonra taramalara devam etmek gerekir mi?

Rahim alındıktan sonra eğer rahim ağzınız alınmamışsa taramalara devam edilir. Eğer rahim ağzı kanseri geçmişi varsa ya da orta ile şiddetli rahim ağzı değişiklikleri varsa taramaya 20 yıl daha devam etmek gerekir.