Gebelikte Preeklampsi: Yüksek Tansiyon, Riskler ve Tedavi Yöntemleri

Gebelikte yüksek tansiyon, hem anne hem de bebek için ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu yazıda preeklampsinin belirtileri, risk faktörleri, tanı yöntemleri ve tedavi seçenekleri kapsamlı biçimde ele alınıyor.

Normal kan basıncı değerleri nedir?

Koldan ölçülen tansiyon değerinin 120/80 mm Hg'den az olması gerekir.

Gebelikte Yüksek Kan Basıncı Neden Sorun Oluşturur? 

Gebelik sırasında, şiddetli veya kontrolsüz yüksek kan basıncı (hipertansiyon), hem sizin hem de fetüsünüz için sorunlara yol açabilir. Bazı kadınlar gebe kalmadan önce yüksek kan basıncına sahiptir. Diğerleri ise gebelik sırasında ilk kez yüksek kan basıncı geliştirir. Gebelik sırasında veya doğumdan hemen sonra meydana gelebilen ciddi bir yüksek kan basıncı durumu olan preeklampsi de oluşabilir.

Gebelikte Kan Basıncı Ne Sıklıkla Kontrol Edilmelidir?

Her gebelik takibi için yapılan muayenede kan basıcı kontrol etmelidir. Kan basıncı gün içinde sıkça değişiklik gösterebilir. Eğer bir yüksek ölçüm alınırsa, tekrar edilmelidir.

Kronik Hipertansiyon Nedir?

Kronik hipertansiyon, bir kadının gebe kalmadan önce sahip olduğu veya gebeliğin ilk yarısında (20 haftadan önce) gelişen yüksek kan basıncını ifade eder. Gebe kalmadan önce yüksek tansiyon ilacı kullanıyorsanız—kan basıcınız şu anda normal olsa bile—kronik hipertansiyon tanısı almışsınız demektir.

Kronik Hipertansiyon Gebeyi ve Fetüsü Nasıl Etkiler?

Gebe olduğunuzda, bebeğinizin büyümesini desteklemek için vücudunuz daha fazla kan üretmektedir. Gebelik sırasında kan basıncının yükselmesi, kalbiniz ve böbrekleriniz üzerinde ekstra stres oluşturabilir. Bu durum kalp hastalığı, böbrek hastalığı ve inme gibi sorunlara yol açabilir. Gebelikte yüksek kan basıncı ayrıca preeklampsi, erken doğum, plasenta ayrılması ve sezaryen doğum riskini artırmaktadır. Ayrıca yüksek kan basıncı plasentaya giden kan akışını azaltabilir. Sonuç olarak, fetüs yeterince besin ve oksijen alamayabilir.

Gestasyonel Hipertansiyon Nedir?

Gebelikten önce kan basıncı normal olan bir kadında, yüksek kan basıncı (140/90’dan daha yüksek), gebeliğin 20. haftasından sonra ilk kez meydana geldiğinde Gestasyonel hipertansiyontanısı konur. Çoğu gebe, yalnızca küçük bir kan basıncı artışı yaşar. Ancak bazı gebelerde, sistolik kan basıncı 160 mm Hg veya daha yüksek ve/veya diastolik kan basıncı 110 mm Hg veya daha yüksek olarak tanımlanan şiddetli hipertansiyon geliştirebilir. Bu kadınlar, ciddi komplikasyon riski altındadır.

Gestasyonel Hipertansiyon Gelecek Sağlığı Nasıl Etkiler?

Gestasyonel hipertansiyon genellikle doğumdan sonra kaybolsa da, gelecekte yüksek kan basıncı geliştirme riskini artırabilir. Eğer gestasyonel hipertansiyon geçirdiyseniz, bu riski göz önünde bulundurarak sağlığınıza dikkat etmeniz önemlidir. Sağlıklı beslenme, kilo verme ve düzenli egzersiz, gelecekte yüksek kan basıncını önlemeye yardımcı olabilir.

Preeklampsi Nedir?

Preeklampsi, vücudunuzdaki tüm organları etkileyebilen ciddi bir bozukluktur. Genellikle gebeliğin 20. haftasından sonra, sıklıkla üçüncü trimesterde gelişmektedir. Ayrıca doğumdan sonraki haftalarda da gelişebilir.

Preeklampsi Nasıl Teşhis Edilir?

Yüksek kan basıncı ve idrarda protein miktarında artışla saptanması ile tanı konur. Yüksek kan basıncı preeklampsinin ilk belirtisi olabilir. Eğer kan basıncı ölçümünüz yüksekse, sonuçların doğrulanması için tekrar kontrol edilebilir.İdrarda protein taraması tek seferlik idrar örneğinde  ya da 24 saat biriktirilen idrardayapılabilir. Ayrıca, karaciğer ve böbrek fonksiyonlarınızı kontrol etmek ve kanınızdaki trombosit sayısını ölçmek için testler yapılabilir.

Preeklampsi İçin Risk Faktörleri Nelerdir? 

 Önceki bir gebelikte preeklampsi geçirmiş olmak, çoğul gebelik, kronik hipertansiyon, böbrek hastalığı, diyabet, Lupus gibi otoimmün hastalıklar (sistemik lupus eritematozus veya SLE), ilk gebelik,  Vücut kitle indeksi (BMI) 30'un üzerinde olmak, Ailede preeklampsi öyküsü (anne veya kız kardeş), 35 yaşının üzerinde olmak, önceki gebeliklerde düşük doğum ağırlığına sahip bebek doğurmak gibi komplikasyonların yaşanması, tüp bebek tedavisi ile elde edilen gebelik, düşük sosyoekonomik düzey

Preeklampsinin Belirtileri Nelerdir?

 Yüz veya elde şişlik, Geçmeyen baş ağrısı, Noktalar görme veya görmede değişiklikler, Üst karında veya omuzda ağrı, Gebeliğin ikinci yarısında bulantı ve kusma, Ani kilo artışı, Nefes darlığı, Kanda düşük trombosit sayısı, Anormal böbrek veya karaciğer fonksiyonu, Üst karında ağrı, Görmede değişiklikler, Akciğerlerde sıvı birikimi, Şiddetli baş ağrısı, Sistolik basıncın 160 mm Hg veya daha yüksek ya da diastolik basıncın 110 mm Hg veya daha yüksek olması

Preeklampsi Önlenebilir mi?

Preeklampsi için risk faktörlerinin azaltılması ile önlem büyük ölçüde mümkün olabilir.

Düşük doz aspirin preeklampsiyi önler mi? 

Düşük doz aspirin bazı kadınlarda preeklampsi riskini azaltabilir. Eğer preeklampsi geliştirme riski yüksekse, aspirin önerilebilir.

Gebelikte yüksek tansiyon nasıl tedavi edilir?

Her muayenede kan basıncı kontrol edilir. Ayrıca evde de kan basıncınızı takip etmeniz gerekebilir. Fetüsün büyümesini izlemek için ultrason muayeneleri yapılır.

Gebeliğin ilk yarısında, kan basıncının genellikle düştüğü gözlemlenir. Eğer hipertansiyonunuz hafifse, gebelik sırasında bu seviyede kalabilir veya normale dönebilir. Ancak eğer kan basıcınız 140/90 mm Hg veya daha yüksekse, ilaç tedavisi önerilebilir.  Kalp ve böbrek fonksiyonlarınızı kontrol etmek için testler yapılabilir.

Fetüsünüzün hareketlerini takip etmek için günlük hareket sayımı yapmanız gerekebilir. Fetüsün iyilik hali testleri ve ultrason muayenelerine göre doğum ilaçlarla başlatılabilir, bebeği daha erken doğurmanız gerekebilir. Yüksek tansiyonu bulunan  kadınlar vajinal doğum yapabilir ; ancak doğum sırasında sorunlar yaşanırsa, sezaryen doğumu gerekebilirya da doğrudan sezaryen doğum uygun görülebilir.

Doğum Sonrası Hipertansiyon Durumuna Ne Olacak?

Doğumdan sonra, evdeki kan basıcınızı 1 ila 2 hafta boyunca izlemeye devam etmeniz gerekecektir. Doğum sonrası haftalarda kan basıncının genellikle yükseldiği gözlemlenmektedir. Eğer yüksek tansiyon ilacı kullanılıyorsa ilaç alımına devam etmeniz veya ilaç dozunuzun ayarlanması gerekebilir.

Gebelik sırasında yüksek tansiyon veya preeklampsi yaşayan kadınlar da yaşamlarının ilerleyen dönemlerinde kalp hastalığı ve inme riski taşımaktadır. Eğer geçmişte yüksek tansiyon veya preeklampsi yaşadıysanız,hekiminize bunu bildirmeniz önerilmektedir; böylece kalp ve damar sağlığınız hayatınız boyunca izlenebilir.